แนวทางและข้อเสนอเชิงสร้างสรรค์เกี่ยวกับพระราชบัญญัติพื้นที่นวัตกรรมการศึกษา พ.ศ. 2562

เมื่อวันที่ 23 เมษายน พ.ศ. 2568 กระผม นายศรราม แหล่งเมือง นักศึกษาฝึกประสบการณ์การบริหาร การศึกษา ได้มีโอกาสสัมภาษณ์ นายสมรัก ใจตรง อดีตผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านสามยอด และผู้ทรงคุณวุฒิ ในคณะกรรมการขับเคลื่อนพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาจังหวัดกาญจนบุรี ซึ่งท่านได้ให้แนวทางและข้อเสนอ เชิงสร้างสรรค์เกี่ยวกับ พระราชบัญญัติพื้นที่นวัตกรรมการศึกษา ที่ถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการขับเคลื่อนการศึกษาที่มีความหมายและคุณภาพอย่างแท้จริง

การใช้หลักสูตรฐานสมรรถนะ

เริ่มจากการวิเคราะห์บริบทของโรงเรียนและชุมชน เพื่อกำหนดสมรรถนะสำคัญที่ผู้เรียนควรมี เช่น ทักษะอาชีพ ทักษะชีวิต และการคิดวิเคราะห์ จากนั้นออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ที่เชื่อมโยงกับชีวิตจริง เช่น โครงการเกษตรอินทรีย์ การผลิตสินค้าชุมชน และการประกอบอาชีพเสริม เพื่อให้ผู้เรียนได้ลงมือทำจริง เรียนรู้จากการปฏิบัติจริง และสะท้อนผลการเรียนรู้ด้วยตนเอง

แนวทางการออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้

กิจกรรมการเรียนรู้เน้นการบูรณาการข้ามกลุ่มสาระ เช่น โครงการ “เศรษฐกิจพอเพียงในชีวิตจริง” ที่เชื่อมโยงวิทยาศาสตร์ การงานอาชีพ ภาษาไทย และคณิตศาสตร์ ครูไม่เน้นการสอนเนื้อหาตรงตามตำรา แต่เน้นให้ผู้เรียนได้ ตั้งคำถาม สำรวจข้อมูล ทดลองปฏิบัติ และสรุปบทเรียนด้วยตนเอง เพื่อเสริมสร้างทักษะคิดวิเคราะห์และการแก้ปัญหา

แนวทางการประเมินผลสมรรถนะของผู้เรียน

การประเมินผลเน้น “การประเมินจากการปฏิบัติจริง” เช่น การสังเกตพฤติกรรมระหว่างทำโครงการ การนำเสนอผลงาน และการสะท้อนคิด (Reflection) ของผู้เรียนเอง โดยใช้แฟ้มสะสมงาน (Portfolio) และ การประเมินตามตัวชี้วัดสมรรถนะที่โรงเรียนกำหนดร่วมกับชุมชน ไม่ใช้การสอบข้อเขียนเป็นตัวตัดสินเพียงอย่างเดียว

การดำเนินงานที่จะให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา

ชุมชนมีบทบาทสำคัญทั้งในการออกแบบหลักสูตร การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ และการประเมินผล โรงเรียนเชิญผู้นำชุมชน ปราชญ์ท้องถิ่น และผู้ประกอบการในพื้นที่เข้ามาสอนหรือเป็นพี่เลี้ยงในโครงการต่าง ๆ เช่น การทำเกษตรอินทรีย์ งานช่างไม้ งานหัตถกรรม และการบริหารธุรกิจขนาดเล็ก เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง

เน้นการพัฒนาครูด้วยการทำ “ชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ” (PLC) ภายในโรงเรียน ครูทุกคนต้องร่วมกันวิเคราะห์สมรรถนะ ออกแบบหน่วยการเรียนรู้ ทดลองใช้กิจกรรมจริงในห้องเรียน แลกเปลี่ยนผลการปฏิบัติ และปรับปรุงต่อเนื่อง นอกจากนี้ ยังสนับสนุนให้ครูศึกษาดูงานจากโรงเรียนที่มีแนวปฏิบัติที่ดี เพื่อสร้างแรงบันดาลใจและแนวทางใหม่ ๆ ในการสอน